"Мая пячонка была самай вялікай на ўсёй постсавецкай прасторы"
— Андрэй, звычайна такія гутаркі ладзяцца з поп-зоркамі — як яны худнелі, як яны сталі лепш выглядаць. А тут узяў і схуднеў паэт. Прычына — вы занадта шмат важылі ці нешта яшчэ?
— Калі адказваць не зусім сур'ёзна... У Беларусі паэт — закладнік сваёй рэпутацыі. Калі ты паэт, правільны паэт, ты павінен выглядаць худым, нешчаслівым, галодным, замучаным, здраджаным, кінутым, суіцыдальным. А калі ты выглядаеш вясёлым, упэўненым, паспяховым, усміхаешся — ты кепскі, няправільны паэт, табе нестае трагізму, ты неглыбокі, несур'ёзны. Даводзіцца чуць менавіта такія высновы адносна таго, што я раблю. Калі ж адказваць на пытанне цалкам сур'ёзна... Год таму я меў гонар прадстаўляць Бацькаўшчыну на паэтычным фестывалі ў Маскве. Адным з арганізатараў быў вядомы лекар, які ахвяраваў на гэта апаратуру і час у сваёй клініцы. Паколькі паэт па азначэнні — істота пітушчая, то яго сумленне знаходзіцца ў пячонцы. Таму ўсіх паэтаў, удзельнікаў міжнароднага фестывалю, адправілі на УЗІ ўнутраных органаў. Вынікі мяне засмуцілі — мая пячонка была самай вялікай на ўсёй постсавецкай прасторы! Добры доктар суцешыў, што працэс абарачальны, варта колькі тыдняў весці здаровы лад жыцця. Я так спалохаўся, што вёў здаровы лад жыцця не колькі тыдняў, а колькі месяцаў. І вось толькі-толькі вяртаюся да звыклага.
— Андрэй, дык ад чаго ў вас былі такія праблемы?
— Вобразна кажучы — таму што злоўжываў піццём і закускай...
— І як пачалося змаганне?
— Пачалося яно з восені мінулага года. Калі б мне нехта сказаў, што я буду дзень пры дні пачынаць жыццё з аўсянай кашы — я яму б фізіяномію падрапаў. Не скваркі нейкія там трушчыць зранку ці што іншае любімае, а аўсянку! Але праз нейкі час гэта пачало прыносіць мне задавальненне. Засынанне ў цвярозым стане з ненабітым страўнікам... Думкі пра тое, што апоўначы есці ўжо не варта — досыць не рабіць гэтага пасля восьмай гадзіны вечара... Што не варта трушчыць самых мучных і тлустых прадуктаў... Не па-бульбашоўску колькі месяцаў не злоўжываў улюбёнай бульбай, а еў усялякія манкі, грэчкі, лавашы замест хлеба. Цукар знік з гарбаты... Галоўнае — з рацыёну знікла піва! Даходзіла да страшнага. Ездзіў з маладымі літаратарамі ў Прагу, дзе яны пілі найтаннейшае і найсмачнейшае ў Еўропе піва — а я сядзеў насупраць са шклянкай таматнага соку, які каштаваў удвая больш за тое піва.
— Гэтыя ўсе рэкамендацыі вам даў лекар ці вынайшлі нейкую дыету?
— Пасля таго абследавання ў нас з лекарам была паўгадзінная размова. Ведаеце — часам лечаць людзі па фатаграфіі. Ён мне паказаў здымак маёй пячонкі. Падзейнічала. У жыцці чалавек заўсёды ведае (тэарэтычна) — што правільна і няправільна, але робіць заўжды як прыемна. І чхаў ён на тое "правільна", пакуль не закране, не напалохае. Мяне закранула.
"Год таму запыхваўся, узбягаючы на пяты паверх філфака..."
— Мэта была — прывесці пячонку ў норму ці свой знешні выгяд?
— Адмовіўшыся ад чагосьці, ты заўжды атрымліваеш кампенсацыю. Год таму я лавіў сябе на думцы, што запыхваюся, узбягаючы на пяты паверх філфака. А ўжо гэтым летам я ўзбег без ліфта на Эйфелеву вежу і не вельмі засопся...
— Філфак БДУ можа пераязджаць у рэстарацыю "Жуль Верн", якая месціцца на Эйфелевай вежы...
— Дакладна!... Я звярнуў увагу, што пачаў вастрэй рэагаваць на наваколле. Лягчэй пішацца, весялей жывецца. Дазваляеш сабе спартыўны лад жыцця. У прынцыпе, усё, што я зараз казаў пра піццё і ежу — яно другаснае. У мяне было якраз лета, якое я правёў на жончынай радзіме ў Пружанах, дзе штодзень прыемна бавіў час: возера і заплыў у гэтым возеры, лядовы палац і заезд у гэтым палацы... Дажыў да 37 гадоў — і ніколі ў жыцці не стаяў на каньках. У жніўні гэтага года вырашыў паспрабаваць... Не разбіўся насмерць — і, акрылены поспехам, ледзь не кожны дзень практыкую гадзіну катання. І трэці аргумент — ровар. Спачатку 5, потым і 10, і 20 кіламетраў. Сумяшчаю карыснае для здароўя з прыемным для сям'і — ровар з прымацаваным да руля сядлом, куды можна яшчэ пасадзіць і малую Алену Андрэеўну, і ў суправаджэнні жонкі Марыны ўсім разам паехаць.
— А без другога, спартыўнага складніка, проста "не жоршы" і выконваючы гастранамічныя парады — можна дабіцца поспеху?
— Я не спрабаваў. Нават цяпер, узімку, коўзаюся на каньках. Хаджу да мамы круціць велатрэнажор. Уключаю DVD з якім-небудзь элітарным кіном — і кручу трэнажор у тэмпе закадравай музыкі, таксама сумяшчаю прыемнае з карысным. Штораніцы адціскаюся разоў 20 ці болей, трэнірую прэс. Штодня ўзважваюся, сачу за зменамі.
"Прыходзяць знаёмыя на піва — і прыносяць сабе піва, а мне таматны сок"
— Давайце падсумуем лічбамі: з чаго вы пачыналі і чым скончылі?
— Пачынаў я з запушчанага стану, маючы 116 кілаграмаў летась пры росце 185. Паводле розных табліц, мушу важыць менш за 90.
— Пасля таго, як вы пачалі рэзка за сабой сачыць — як хутка пачалі адбывацца змены?
— Першы месяц ці два зжэрлі тры чвэрці лішніх кілаграмаў. Потым было ўжо павольней, але цяпер я ўжо 90 размяняў. Як пазаймаюся спортам — дык і ўсе 88 важу. Крышачку запусціў — 91. Але пабачыш 91 — зноўку прэс трэніруеш.
— Выходзіць, супердыета — вы скінулі 27 кілаграмаў за год?!
— Фактычна — за тры месяцы!.. У далейшым ішло замацаванне вынікаў.
— Дык а цяпер цяжка падтрымліваць форму? Усё адно даводзіцца лопаць аўсянку замест скварак?
— Фокус у тым, што мне перасталі падабацца зранку скваркі і пачала цешыць аўсяная каша.
— Ага, а піва пачало здавацца горкім?..
— Піва пачало здавацца горкім. Да мяне прыходзяць знаёмыя на піва, прыносяць сабе і Марыне піва, а мне — таматны сок.
— Не адчуваеце сябе інвалідам?
— Каб не адчуваць інвалідам, магу дазволіць сабе чырвонага віна, зуброўкі з яблычным сокам, бехераўкі з гарбатай. Гарэлкі і піва стараюся не ўжываць.
"Сядаю перакладаць верш, а дачка кажа: "Зараз будзем глядзець фоткі!.."
— Андрэй, ці змянілася тэматыка вашых вершаў ад усіх гэтых эксперыментаў з уласным целам?
— У мяне, не паверыце, сапраўды пачалі пісацца вершы "за здаровы лад жыцця". Але трэба быць ідыётам, каб наіўна ў лоб даросламу чытачу прапагандаваць штосьці такое. У мяне гэта вылезла ў выглядзе дзіцячых вершыкаў. Ужо пару гадоў мая дачка Аленка натхняе мяне на, можа быць, не самыя наварочаныя дзіцячыя вершы, якія пішуцца па прынцыпе чукчы — што бачу, тое пяю. Альбо — "што бачыць малая, тое з яе "сацзамовы" агучвае ейны татка". Так і атрымалася цэлая кніжка вершаў, якая будзе называцца "Нататкі таткі". За апошні год "дыеты" ў кніжку ўвайшлі вершы, напрыклад, пра катанне на ровары і каньках, пра розныя іншыя актыўныя і радасныя дзеянні. Правяраю адразу на малой. Яна — самы лепшы крытык, якога не падманеш. Дзіцяці альбо цікава, альбо нецікава. Яна альбо слухае, альбо пачынае займацца сваімі справамі.
— Якія не даслухала, ішлі ў кошык ці на дапрацоўку?
— Якія не прайшлі "мастацкую раду", перарабляліся на "дарослыя"! (смяецца.)
— Увогуле — ці не складана паэту быць адначасова і бацькам такога мілага юнага стварэння?
— Складана, бо ў дзіцяці свая логіка. Творца любы па азначэнні эгаіст — і дзіця эгаіст. Я сядаю за камп'ютар са сваімі планамі паперакладаць вершы, якія даўно пара аддаваць у выдавецтва — а Аленка ўзлазіць на калені і гаворыць: "А цяпер мы будзем глядзець фоткі". Цяжка сфармуляваць зразумелы ёй аргумент, чаму мы не мусім глядзець фотак... (усміхаецца.) Даводзіцца глядзець фоткі!..
— Дык дзіця дадае паэту вершы ці адымае?
— Мне канкрэтна дадае. Без сумнення — не было б зараз цэлага пласта дзіцячых вершаў. Але нават "дарослых" крыніц натхнення дадае. Гэта можа быць абсалютна адасоблены верш, але натхнёны прыемнай гадзінкай "бацькоўскага" баўлення часу.
— Дык калі шукаць у кнігарнях кніжку "Нататкі таткі"?
— Я вывешваў гэтыя вершыкі спачатку ў сябе ў блогу. Бацькі пампавалі, чыталі дзеткам — і дасылалі мне водгукі. Потым на мяне выйшаў кіеўскі паэт Іван Андрусяк, які захацеў перакласці гэта на ўкраінскую мову. Потым выйшла на сувязь кіеўскае выдавецтва "Грані-Т", якое захацела гэта выдаць. Цяпер вось завяршаецца мастацкае аздабленне кнігі.
— Дзіўная сітуацыя. Але такім спосабам выйшла і вашая першая кніга — спачатку па-ўкраінску, потым па-беларуску. Чаму так?
— Магчыма, у Кіеве больш арганізаванасці ў гэтым плане. Магчыма, там большы кніжны рынак... Проста там выдавец сам знайшоў мяне. А тут я мушу хадзіць і шукаць, дзе і як выдаць. Ты — сам сабе літаратурны агент, а часам і выдавец. Да таго ж, дзіцячыя кніжкі, якія часам выходзяць у нас, — на таннай шэрай паперы, без ілюстрацый. Такія кнігі мая дачка любіць слухаць, але не хоча браць у рукі. Украінскія калегі пагадзіліся выдаць кнігу ў цвёрдай вокладцы і з добрымі каляровымі карцінкамі.
— Андрэй, а тое, што вы вывешвалі вершыкі ў блог — гэта не дасць падставу людзям падумаць: "А чаго нам кнігу купляць, мы гэта ўжо ў інтэрнэце пампавалі"?
— Ну, калі яны самі праілюструюць — калі ласка... Дзіцячая кніга, паўтаруся, павінна быць такой, каб дзіцяці было цікава трымаць яе ў руках.
"У Калумбіі чытаў вершы на стадыёне перад 10 тысячамі чалавек"
— Андрэй, часам даводзіцца чуць думку пра тое, што вас "зашмат": на усіх фестывалях, конкурсах, у журы — паўсюль Хадановіч. Што вы — не проста паэт, але шоумен, самапіяршчык...
— Напэўна, думка пра маю празмерную публічнасць занадта перабольшаная. Я выбіраюся з дому ў горад добра калі двойчы на тыдзень...
— Але ўсё адно, відаць, вы — самы "яздзючы" беларускі літаратар. Дзе даводзілася быць за апошнія гады?
— Ездзіў сапраўды нямала. Але бывае так, што некалькі паездак адна за адной, а потым з прыемнасцю некалькі месяцаў бавіш дома з сям'ёю. За апошнія гады пабываў на паэтычных фестывалях у Калумбіі, Італіі (востраў Сардынія), Японіі, Славакіі, Чэхіі, Славеніі, Ірландыі, Нямеччыне, зразумела — нашыя суседнія краіны...
— Патлумачце чытачам "Звязды", што робіць беларускамоўны паэт перад ірландскай ці калумбійскай публікай.
— Зразумела, трэба, каб паэт ведаў хоць адну мову, на якой яго там зразумеюць. У Ірландыі і Калумбіі я практыкаваўся ў англійскай, якая, на жаль, пакідае жадаць лепшага. Звычайна ты чытаеш па-беларуску, а пасля ідзе пераклад. Паэтычны ці проста падрадкоўнік — гэта залежыць ад узроўню арганізацыі фестывалю. З найлепшай арганізацыяй я сутыкнуўся ў Калумбіі — за год да фестывалю ў мяне папрасілі ладную колькасць вершаў, пераклалі іх і далі чытаць прафесійнаму акцёру. Там жа я быў шакіраваны, калі паэтычныя выступы збіралі на мясцовым стадыёне каля 10 тысяч чалавек. Атрымаў магчымасць адчуць сябе паэтам таго часу, калі стадыёны збіралі паэты на нашай радзіме...
— Карацей, Хадановіч ездзіць таму, што нешта для гэтага робіць. Але астатніх пачынае душыць жаба: яны ж таксама вершы пішуць!..
— Магчыма, жаба душыць, бо Хадановіч з дзіцем піша верш у той момант, пакуль нехта выпівае і закусвае?..
Фота аўтара і з хатняга архіва Андрэя Хадановіча
Андрэй Хадановіч. З будучай кнігі "Нататкі таткі"
КАТОК
Увечары — цукеркі й торт,
А зараз —
канькабежны спорт.
Выходжу з мамай, мама —
з татам,
А тата — з фотаапаратам.
Ура лядоваму палацу!
Хаджу туды, нібы на працу.
(А мама з татам —
папарацы.)
Заходзім, а ўнутры —
народу!
Відаць, не проста ім
без лёду.
Бяруць білеты па чарзе —
І ўся чарга на лёд паўзе.
Сама выходжу,
без падтрымкі.
(Хутчэй рабіце фотаздымкі!)
Мяне падзеннем не спалохаць:
У налакотніку мой локаць,
У накаленніку каленка —
Я выглядаю, як спартсменка.
Хай іншы, стаўшы на канькі,
Ляціць на іх ва ўсе бакі,
А вопытныя канькабежкі
Не слізгаюць,
а ходзяць пешкі.
Найлепшы канькабежны
спорт —
Калі ціхенька і паўз борт!
Пайду на лаўку,
да дзяўчынак —
І нам патрэбны адпачынак.
А потым зноў лячу на лёд,
Як рэактыўны самалёт.
Я правяла б жыццё на лёдзе.
Шкада, што тата кажа
"годзе".
РОВАР
Іду па ягады на градку,
А потым гучна клічу татку:
Давай на ровары паедзем!
(З табой і плюшавым
мядзведзем.)
Пракоцімся да луна-парку!
Не адмаўляйся — будзе
сварка.
Я раварыстка па жыцці,
Адно спярша мне прыкруці
Дзіцячае сядло да рамы.
Не знаеш, як? Спытай
у мамы...
Як хутка круцяцца педалі!
Чакай, зваліліся сандалі!
Уважлівей, не тая вуліца!
Ой, зараз ровар
перакуліцца!..
***
Прабітыя абодва колы,
І татка нейкі невясёлы:
Разбіў каленку аб зямлю.
Не лайся, я цябе люблю!
Ты быў найлепшым
раварыстам,
А я — найлепшым
таварыствам!
Комментарии:
(0)
Рейтинг: 
Пока комментариев нет